Neem sociale clausules op
Werken, diensten of leveringen: ieder jaar lanceert uw gemeente tal van overheidsopdrachten om te kunnen functioneren en om haar bevolking diensten aan te bieden, volkomen transparant en met respect voor de concurrentieregels.
Door sociale clausules op te nemen in uw bestekken hebt u de macht om uw maatschappelijke engagement concreet te maken.
De prijs niet als enig criterium
Aan welke selectiecriteria gaat u voorrang geven om uw keuze van dienstverleners te bepalen? Uiteraard blijft de prijs een wezenlijk criterium, want u moet rekening houden met de toestand van de plaatselijke financiën. Maar het kwaliteitspeil of de voorwaarden voor de realisatie moeten ook meespelen. In dat opzicht stellen sociale clausules u in staat bij te dragen aan meer opleiding en herinschakeling. Zo krijgt u de kans op uw grondgebied tot meer inclusie en maatschappelijke cohesie te komen.
Maatschappelijk engagement
Door sociale clausules op te nemen in uw opdrachten kunt u ertoe bijdragen kansen voor tewerkstelling, opleiding en integratie te creëren voor mensen die ver van de arbeidsmarkt staan of door een handicap getroffen zijn.
Deze activiteiten worden verzekerd door sociale-economiebedrijven die altijd tot doel hebben de mens te laten voorgaan op winst en voorrang te geven aan hun maatschappelijke taken.
Winst wordt opnieuw in de activiteit geïnvesteerd om de impact op de samenleving te vergroten: u hebt dus de zekerheid dat uit publieke middelen geen verre aandeelhouders worden vergoed, maar dat ze gebruikt worden om in te spelen om maatschappelijke noden in de buurt.
Actie voor eenrechtvaardige en duurzame transitie
In België zijn overheidsopdrachten goed voor meer dan 15% van het BBP, waardoor ze een krachtige hefboom zijn voor een rechtvaardige en duurzame transitie. In alle soorten overheidsopdrachten kunnen immers sociale clausules worden opgenomen:
- Voor werken: bouw, renovatie, wegwerkzaamheden, enz.
- Voor diensten: onderhoud van groene ruimte, catering op evenementen, inzameling en verwerking van afval, elektronisch archiveren, wasserijdiensten, enz.
- Voor leveringen allerhande: elektronisch materieel, kantoormeubilair, goodies, enz.
Welke sociale clausules opnemen ?
Om via uw overheidsopdrachten de sociale-economiebedrijven een duwtje in de rug te geven, kunt u de volgende clausules activeren :
U vraagt de geselecteerde onderneming initiatieven te nemen op het vlak van (naar keuze): opleiding voor werkzoekenden of leerlingen in opleiding;
- of socioprofessionele inschakeling tijdens de uitvoering van het werk,
- door een deel van de opdracht uit te besteden aan een sociale-economiebedrijf dat aan inschakeling doet,
- of een combinatie van beide.
U vraagt dat het nodige zou worden gedaan om werkzoekenden of mensen in opleiding op te leiden tijdens de uitvoering van het werk.
U kunt ervoor kiezen één of meer percelen van de opdracht of zelfs de opdracht in zijn geheel voor te behouden voor bedrijven die actief zijn op het vlak van (her)inschakeling.
Er zijn gemeenten die het al deden!
In 2024 schreef de gemeente Elsene een overheidsopdracht uit om haar stedenbouwkundig archief te digitaliseren. Omdat ze zich proactief wilde opstellen op het vlak van de socioprofessionele integratie van mensen met een handicap, heeft de gemeente deze opdracht voorbehouden voor maatwerkbedrijven en marktdeelnemers die maatschappelijke en professionele integratie van mensen met een handicap als doel hebben. Alleen deze bedrijven mochten een offerte indienen, evenals werkplaatsen, marktdeelnemers en programma’s die aan gelijkaardige voorwaarden voldeden.
Verplicht in bepaalde gevallen
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het opnemen van milieucriteria, sociale en ethische criteria in overheidsopdrachten verplicht voor opdrachten voor werken (≥ € 750.000 excl. btw) en opdrachten voor diensten (≥ de drempel vastgelegd voor Europese openbaarmaking) indien de uitvoeringsduur ≥ 60 werkdagen bedraagt.
“Wanneer we aanbestedende overheden begeleiden in hun wens om sociale overwegingen op te nemen in hun overheidsopdrachten, stellen we systematisch de vraag naar de mogelijkheid om een clausule voor uitbesteding aan de sociale economie op te nemen of zelfs de hele opdracht of een deel ervan voor te behouden aan sociale-economiebedrijven. Wij verdedigen de waarden van de sociale economie omdat de sector inspeelt op twee aandachtspunten die wij zeer belangrijk vinden: degelijke beroepservaring aanbieden aan mensen die kwetsbaar op de arbeidsmarkt staan en de ontwikkeling van lokale tewerkstelling en economie bevorderen.”
Nicolas de Prémare, adviseur binnen de pool sociale clausules – Actiris.
Beginnen met voorafgaande raadpleging
Beginnen met voorafgaande raadpleging
Voor u sociale clausules in uw overheidsopdracht opneemt, hebt u er belang bij een voorafgaande raadplegingsfase in te lassen. Dankzij deze tussenstap kunt u uw aanbesteding beter uitwerken door te steunen op het advies onafhankelijke deskundigen of marktactoren.
Voordelen? Een beter begrip van de opdracht, door de aanbestedende overheid en door de begunstigde, een scherpere gerichtheid op bepaalde ondernemingen, beter afgebakende doelstellingen en ten slotte meer en betere offertes!
Om u te helpen
De begeleidende structuren zijn er om u te helpen bij het opzetten van deze voorafgaande raadpleging en het opstellen van sociale clausules voor uw opdracht :
Neem contact op met de kosteloze helpdesk van SAW-B, een federatie van sociale-economiebedrijven die gespecialiseerd is in vragen rond overheidsopdrachten
Raadpleeg de brochure gemaakt door FEBRAP, de Brusselse federatie van maatwerkbedrijven, om te begrijpen hoe overheidsopdrachten u in staat kunnen stellen de quota inzake aanwerving van mensen met een handicap na te leven.