Volop oplossingen in de sociale economie
Plaatselijke ontwikkeling, schoolmaaltijden, voedselonzekerheid, biodiversiteit, impact op het klimaat… Met al die complexe aandachtspunten krijgt u tegenwoordig te maken. De sociale economie is heel actief in de landbouw- en voedingssector en kan uw bondgenoot zijn bij het ontwikkelen van concrete oplossingen die afgestemd zijn op de situatie op uw grondgebied.
Des organisations innovantes
Coöperatieven voor landbouwproductie, voor verwerking en voor het op de markt brengen in een korte keten, solidaire markten of participatieve winkels: sociale-economieorganisaties zijn nu al actief op het vlak van duurzame landbouw en voeding. Zij bieden vernieuwende manieren om in te spelen op de huidige uitdagingen, meer bepaald de daling van het aantal landbouwbedrijven, de moeilijke vestiging en de toegang tot de markt.
In Wallonië en Brussel werkt een veertigtal burgercoöperaties, samen goed voor bijna 13.000 leden, reeds rechtstreeks in een korte keten samen met 1.526 plaatselijke producenten.
Kwaliteit als bestaansreden
Wat al die sociale-economieorganisaties delen is dat ze voeding willen aanbieden die:
- degelijk en seizoengebonden is,
- toegankelijk is voor iedereen,
- een band schept tussen diegenen die produceren en diegenen die eten,
- vertrekt van landbouwpraktijken die bodem en gezondheid respecteren,
- de producenten een correcte vergoeding oplevert,
- past in een korte-ketenlogica, de aandrijver van lokale economische ontwikkeling.
Troeven voor uw grondgebied
Op die manier zijn sociale-economieorganisaties een kostbaar instrument om de aantrekkelijkheid van uw grondgebied te verstevigen.
Ze dragen bij aan:
- De instandhouding van het landbouwweefsel en het economisch weefsel,
- De versterking van de voedselautonomie, met duurzame effecten voor de economie,
- Het scheppen van kansen voor tewerkstelling, opleiding en ruimte voor socioprofessionele inschakeling,
- De strijd tegen verarming en voedselonzekerheid,
- Het behoud van natuur en landbouwgrond door het milieu te beschermen,
- Meer leven en waarde op uw grondgebied,
- Het betrekken van alle burgers bij het plaatselijk beheer.
Iets doen ligt in uw mogelijkheden
Landbouw en voeding zijn bijzonder concrete gebieden waarop u op de schaal van uw gemeente iets kunt ondernemen, met de steun van sociale-economieorganisaties.
Instandhouding van openbare landbouwgrond, ontwikkeling van korte ketens, raad voor voedselbeleid of overheidsopdrachten: nogal wat hefbomen staan tot uw beschikking!
Er zijn gemeenten die het al deden!
Er zijn gemeenten die het al deden!
In plaats van hun gronden te verkopen zijn er gemeenten die vernieuwende en duurzame oplossingen hebben bedacht, zoals :
- De overname van openbare landbouwgrond of de vestiging van landbouwers faciliteren met bijkomende toewijzingscriteria ten gunste van milieu, gezondheid, tewerkstelling of lokale handel,
- Openbaar personeel inzetten om de grond te bewerken en projecten te ontwikkelen ten dienste van de gemeenschap of voor plaatselijke voedselhulporganisaties.
En alles begint met een nauwkeurige inventaris van de openbare gronden en de gebruiksvoorwaarden ervan!
Om hierover meer te vernemen:
Raadpleeg de Guide de gestion des terres publiques.
Neem contact op met de beweging Terre-en-vue, die als opdracht heeft de toegang tot grond te faciliteren voor een duurzame landbouw.
Plaatselijke productie, correcte prijs, benutting van gronden: de korte ketens van de sociale economie vormen een buitenkans voor het grondgebied. Hoe begint u eraan?
Dit zijn de goede praktijken die ze hanteren :
HET PLAATSELIJK VOEDINGSAANBOD
Het plaatselijk voedingsaanbod van de sociale-economiecoöperaties nagaan op Collectif5c.be, waar alle burgercoöperaties, verdeelpunten en producenten in de korte keten uit Wallonië en Brussel te vinden zijn: collectif5c.be
DAT AANBOD KENBAAR MAKEN BIJ PLAATSELIJKE ORGANISATIES
Dat aanbod kenbaar maken bij plaatselijke organisaties (vzw’s, rust- en verzorgingscentra, lokale overheden, enz.) die zich binnen de korte keten kunnen bevoorraden
IEDEREEN DIE EET BEWUST MAKEN VAN DE KWALITEIT VAN VOEDING
Iedereen die eet (iedereen dus) bewust maken van de kwaliteit van voeding, door deel te nemen aan het komende Festival Nourrir Bruxelles, waarvan de 4de editie in 2024 plaatsvindt, of door leerlingen als tussendoortje soep van biologische seizoengroenten aan te bieden met het Collectif Développement Cantine Durable.
EEN KORTE-KETENMARKT ORGANISEREN
Een korte-ketenmarkt organiseren om de zichtbaarheid van duurzame lokale producten te vergroten en de rechtstreekse verkoop ervan te faciliteren.
Om hierover meer te vernemen:
Maak kennis met de Festivals Nourrir op nourrir-humanite.org
Zoek meer informatie bij het collectif 5C
Socioprofessionele inschakeling combineren met smaakeducatie
- Breng de organisaties en de burgers van een grondgebied samen rond de verschillende aandachtspunten die met voeding te maken hebben: productie, verwerking, distributie, recht op voeding, armoedebestrijding, gezondheid, levenskwaliteit, milieu, werkgelegenheid, landbouw, lokale ontwikkeling, culturele identiteit, opvoeding, enz.
- Verzamel ze binnen een platform voor dialoog en denkwerk over het voedselsysteem van dat grondgebied.
- Kom op die manier tot een Raad voor Duurzame Voeding, die bedoeld is ter ondersteuning van de dynamiek van de transitie naar een duurzaam lokaal voedselsysteem.
Op de schaal van een grondgebied maakt zo’n Raad het mogelijk een stand van zaken op te stellen, goede praktijken uit te wisselen, de verschillende belanghebbende partijen te raadplegen, de samenhang tussen plaatselijke projecten te versterken, initiatieven te ontwikkelen, samen te bouwen aan inclusieve oplossingen.
Het is kortom een geweldig instrument om projecten rond duurzame landbouw en voeding te ontwikkelen binnen uw gemeente!
ER ZIJN GEMEENTEN DIE HET AL DEDEN
De gemeente Elsene beschikt over een Adviesraad voor duurzame voeding en ontwikkelde “Elsene dekt de tafel”, een reeks van 7 duurzame-voedingsprojecten, met opleiding, sensibilisering en permanente educatie rond duurzame voeding. Ook de gemeente Schaarbeek is gestart met een Lokale Raad voor Duurzame Voeding om de gewestelijke strategie Good Food, ter bevordering van een duurzamer en billijker voedselsysteem, op haar grondgebied af te stemmen.
Nog meer initiatieven te ontdekken ontdekt u op het portaal Good Food.
Met de procedures voor overheidsopdrachten beschikt u over een uiterst interessant instrument om mee te gaan in de dynamiek van duurzame voeding.
Dat geldt meer bepaald voor initiatieven rond duurzame kantines. Het invoeren van geografische criteria is weliswaar (nog) niet toegelaten door de Europese Unie. En in het Brussels Gewest verplicht een ministeriële omzendbrief het opnemen van milieucriteria, sociale en ethische criteria in overheidsopdrachten.
U kunt zich dus ambitieus tonen met:
- milieuclausules (seizoengebondenheid, biologische certificering, maatregelen tegen verspilling, afvalbeheer, enz.),
- sociale clausules (opleiding, werknemers in socioprofessionele inschakeling en onderaanneming)
- ethische clausules, bijvoorbeeld in verband met billijke en menselijke werkomstandigheden
- governanceclausules die democratisch beheer aanmoedigen.
Sociale-economieorganisaties staan wat die aandachtspunten betreft aan de spits en zullen degelijke dienstverleners zijn om aan die criteria te voldoen.
Om hier meer over te vernemen :
Stel uw vragen en leg uw bestek voor een kritische lezing voor aan Leefmilieu Brussel via greenprocurement@environnement.brussels.
Raadpleeg de kosteloze helpdesk van SAW-B, de federatie voor sociale economie, om u te helpen bij het opnemen van sociale clausules in uw overheidsopdrachten: clausessociales@saw-b.be